Dünyada PFOA ile İlgili Kararlar, Yasaklar ve Yangın Söndürme Sektörüne Etkileri
PFOA ve Özellikleri
Perflorooktanoik Asit (PFOA), floropolimerlerin üretiminde kullanılan, çevresel ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle “kalıcı organik kirletici” (POP) kategorisine dahil edilen sentetik bir kimyasaldır. Doğada biyolojik olarak neredeyse hiç parçalanmayan PFOA, hava, su ve toprak ekosistemlerinde birikerek çevreye ve canlı sağlığına ciddi zararlar verir.
Çevresel ve Sağlık Etkileri
- Çevre: PFOA, suda ve toprakta birikerek geniş çevresel kirliliğe yol açar.
- İnsan Sağlığı: Kanserojen özellikler, karaciğer toksisitesi, bağışıklık sistemi bozuklukları ve üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkilerle ilişkilendirilmiştir.
Yangın söndürme sektörü, PFOA içeren AFFF (Aqueous Film Forming Foam) köpüklerinin sıklıkla kullanıldığı önemli bir alan olmuştur. Ancak, bu köpüklerin çevresel zararları nedeniyle düzenleyici kurumlar, PFOA’nın kullanımına yönelik sıkı yasaklar getirmiştir.
Uluslararası Girişimler ve Sözleşmeler
Stockholm Sözleşmesi
PFOA, 2019 yılında Stockholm Sözleşmesi’ne eklenerek kalıcı organik kirleticiler (POP) listesine dahil edilmiştir. Bu karar doğrultusunda taraf ülkeler, PFOA içeren ürünlerin üretim, ithalat ve kullanımını yasaklamayı taahhüt etmişlerdir.
- Atıf: Stockholm Sözleşmesi, Annex A
Avrupa Birliği (AB) Düzenlemeleri
Avrupa Birliği, REACH Tüzüğü ve (EU) 2019/1021 POP Tüzüğü ile PFOA içeren ürünlerin kullanımını 2020 itibarıyla yasaklamıştır. Yangın söndürme köpüklerinde PFOA’nın kullanımı, yalnızca geçiş süresi verilen istisnalar çerçevesinde mümkün olmuştur.
ABD Düzenlemeleri
ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), PFAS Eylem Planı kapsamında PFOA’nın çevresel etkilerini azaltmaya yönelik adımlar atmıştır. 2020’de içme suyundaki PFOA seviyelerine ilişkin sağlık bazlı rehberlik limitleri belirlenmiştir.
Diğer Ülkeler
- Kanada: 2020 yılında PFOA ve türevlerini tamamen yasaklamıştır.
- Avustralya: 2016’da PFOA içeren köpüklerin kullanımını azaltmaya yönelik kılavuz yayınlamıştır.
- Japonya: 2019’da PFOA’nın üretim ve ithalatını yasaklamıştır.
Türkiye’de PFOA’nın Yasaklanması ve Geçiş Süreci
Türkiye, Stockholm Sözleşmesi’ne taraf bir ülke olarak, PFOA’nın yasaklanması yönünde adımlar atmıştır. 15 Nisan 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile PFOA ve türevlerinin üretimi, ithalatı, kullanımı ve satışına yönelik düzenlemeler getirilmiştir.
Geçiş Süresi ve Son Kullanım Tarihi
Mevcut sistemlerin alternatif ürünlerle değiştirilmesine imkan tanımak amacıyla 4 Temmuz 2025 tarihine kadar geçiş süresi verilmiştir. Bu süre boyunca, bazı istisnalar ve şartlar doğrultusunda PFOA içeren yangın söndürme köpüklerinin kullanımına izin verilmiştir:
- Eğitim ve Deneme Amaçlı Kullanım Yasağı:
- PFOA içeren köpüklerin eğitimlerde veya deneme amaçlı kullanımı yasaklanmıştır.
- Salımların Önlenmesi:
- 1 Ocak 2023’ten itibaren yalnızca salımların tamamen tutulabildiği sahalarda kullanımına izin verilmiştir.
- Stok Yönetimi:
- PFOA içeren köpüklerin stoklanması ve bertarafı, ilgili mevzuata uygun şekilde yapılmalıdır.
- Atıf: Resmi Gazete, 15 Nisan 2021, Sayı: 31455
Yasaklı Maddenin Kullanımına Devam Edilmesi Durumunda Olası Yaptırımlar
Türkiye’de PFOA kullanımı yasak olmasına rağmen bu kurala uyulmaması durumunda çeşitli yaptırımlar uygulanacaktır:
- İdari Para Cezaları:
- Çevre Kanunu kapsamında yüksek miktarlarda para cezaları kesilebilir.
- Faaliyet Durdurma:
- Yasaklı ürünleri kullanan işletmelerin faaliyetleri durdurulabilir.
- Uluslararası Yaptırımlar:
- Stockholm Sözleşmesi yükümlülüklerine uymayan işletmeler, uluslararası yaptırımlarla karşılaşabilir.
- Hukuki ve Cezaî Sorumluluk:
- Çevresel zararlar nedeniyle işletmelere dava açılabilir ve tazminat talep edilebilir.
- Atıf: Çevre Kanunu, 2872 Sayılı Kanun
Marine3: PFOA İçermeyen Güvenli Bir Alternatif
PFOA’nın yasaklanması, yangın söndürme sektöründe yeni ve çevre dostu alternatiflerin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu kapsamda, Marine3 ürünü ön plana çıkmaktadır.
Marine3, PFOA ve türevlerini içermeyen bir formülasyona sahip olup, çevresel uyum standartlarını tam anlamıyla karşılamaktadır. Yüksek performanslı yapısı ve düşük çevresel etkisiyle Marine3, sektördeki geçiş sürecini destekleyen ideal bir alternatiftir.
